Analiza przeprowadzona przez Uniwersytet Technologiczny w Sydney szczegółowo opisała, jak ciągła ekspozycja na małe cząsteczki syntetyczne obecne w żywności, wodzie i przedmiotach codziennego użytku wpływa na organizm.
Siadając do kolacji, niewielu z nas myśli o tym, że na talerzu, oprócz potraw, znajdują się fragmenty plastiku niewidoczne dla ludzkiego oka. Dorośli spożywają około 250 gramów mikroplastiku rocznie, co wystarcza, aby pokryć powierzchnię talerza.
Dane te są niepokojące nie tylko ze względu na swoją skalę, ale także dlatego, że te maleńkie cząsteczki — obecne w powietrzu, wodzie, żywności i produktach codziennego użytku — mogą mieć nieoczekiwany i potencjalnie poważny wpływ na jeden z najbardziej złożonych organów ciała: ludzki mózg.
Mikroplastik, cicha zagrożenie
Naukowcy są coraz bardziej zaniepokojeni coraz lepiej udokumentowanym związkiem między mikroplastikami a rozwojem lub postępem chorób neurodegeneracyjnych, takich jak Alzheimer i Parkinson. Według najnowszego przeglądu systematycznego opublikowanego w czasopiśmie Molecular and Cellular Biochemistry przez Uniwersytet Technologiczny w Sydney (UTS), istnieje pięć głównych dróg, którymi mikroplastiki mogą powodować stan zapalny i uszkodzenia mózgu.
Kamal Dua, farmaceuta i profesor nadzwyczajny UTS, podkreślił, że: „Spożywamy mikroplastiki z wielu różnych źródeł, w tym z zanieczyszczonych owoców morza, soli, przetworzonej żywności, torebek herbaty, plastikowych desek do krojenia, napojów w plastikowych butelkach oraz syntetycznych włókien odzieży i kurzu domowego”.
Według najnowszych badań większość tych cząstek jest eliminowana przez organizm, ale część z nich przedostaje się przez bariery fizjologiczne i osadza się w różnych narządach, w tym w mózgu.
Pięć sposobów wyrządzania szkód: jak mikroplastiki wpływają na mózg
1. Osłabienie naturalnej ochrony
Jedno z głównych odkryć międzynarodowego zespołu z UTS i Uniwersytetu Auburn w Stanach Zjednoczonych wskazuje, że mikroplastiki osłabiają barierę krew-mózg, biologiczny filtr regulujący dostęp substancji do mózgu.
„Mikroplastiki zmieniają przepuszczalność tej bariery, umożliwiając przedostawanie się komórek odpornościowych i cząsteczek zapalnych, które pogłębiają uszkodzenia” – ostrzegł Dua.
2. Aktywacja układu odpornościowego i stan zapalny
Organizm interpretuje mikroplastiki jako ciała obce. Komórki odpornościowe mózgu ulegają aktywacji i wywołują reakcję zapalną, która zamiast chronić tkankę nerwową, może przyczyniać się do jej uszkodzenia.
Kiedy komórki te funkcjonują w warunkach stresu środowiskowego lub narażenia na zanieczyszczenia, uszkodzenia nasilają się.
3. Stres oksydacyjny, niestabilne cząsteczki i wrażliwość komórek
Innym wskazanym mechanizmem jest stres oksydacyjny, szkodliwy proces, w którym mikroplastiki zwiększają obecność „reaktywnych form tlenu”.
Te niestabilne cząsteczki atakują komórki mózgowe, a obecność zanieczyszczeń osłabia naturalne systemy przeciwutleniające organizmu. Połączenie tych czynników sprawia, że neurony są bardziej narażone i wrażliwe.
4. Zakłócenie energii neuronów
Aby prawidłowo funkcjonować, komórki mózgowe są zależne od pracy mitochondriów, odpowiedzialnych za wytwarzanie ATP, głównego źródła energii.
Badanie wykazało, że mikroplastiki zakłócają ten proces, zmniejszając ilość energii dostępnej dla neuronów, co ma wpływ na ich funkcjonowanie i przeżywalność.
5. Bezpośrednie uszkodzenie neuronów
Wpływ ten uzupełnia bezpośrednie uszkodzenie neuronów, którego część może być związana z procesem gromadzenia się toksycznych białek, znanym z chorób takich jak Alzheimer i Parkinson.
